Εστω S δακτύλιος με 1. Tα μέλη του S που έχουν αντίστροφο στο S ως προς τον πολλαπλασιασμό λέγονται μονάδες του S. U(S) συμβολίζει το σύνολο όλων των μονάδων του S.
Θεώρημα 20.1. Eστω S δακτύλιος με 1. Τότε το U(S) σχηματίζει ομάδα ως προς τον πολλαπλασιασμό.
Ενας δακτύλιος D λέγεται
ακέραια περιοχή (ΑΠ)
αν ο D είναι
αντιμεταθετικός, έχει 1, και στον D ισχύει
η συνεπαγωγή a.b = 0
a = 0 ή
b = 0.
Παραδείγματα: Ζ και κάθε σώμα F είναι ΑΠ.
Θεώρημα 20.2. Σε ακέραια περιοχή D ισχύουν οι εξής κανόνες διαγραφής.
(ι) a
0, a.b = a.c
b = c
(ii) a
0, b.a = c.a
b = c.
Θεώρημα 20.3. O δακτύλιος Ζn είναι ΑΠ ανν n είναι πρώτος.
Διαιρετότητα σε ακέραια περιοχή.
Για το υπόλοιπο του παρόντος κεφαλαίου, D συμβολίζει μια ΑΠ.
Αν a = bc, όπου a, b, c είναι μέλη της D, τότε λέμε ότι το b διαιρεί το a ή ότι το a είναι πολλαπλάσιο (ή παράγοντας) του b, και γράφουμε b½ a. Oι μονάδες διαιρούν όλα τα στοιχεία, και όλα τα στοιχεία διαιρουν το 0. Μόνο οι μονάδες διαιρούν το 1.
Λήμμα 20.2. "
a, b, λ, μ
D, c ½ a, c½
b
c ½ λa
+ μb.
Aν a½ b και b½ a, τα a, b λέγονται ισοδύναμα.
Λήμμα 20.3.
a, b ισοδύναμα
a = bu για κάποια μονάδα u.
Λήμμα 20.4. a, b ισοδύναμα,
a½ c
b½
c.
Λήμμα 20.5. a, b ισοδύναμα,
c½ a
c½
b.
Ένα στοιχείο p της D λέγεται πρώτο αν (ι) ο p δεν ειναι 0 ή μονάδα, και (ιι) οι μόνοι διαιρέτες του p είναι οι μονάδες και τα ισοδύναμα με το p στοιχεία της D.
Eστω a, b, d
D. Ο d λέγεται
(ένας) μέγιστος κοινός διαιρέτης των
a, b (και γράφουμε d
μκδ(a, b)) αν
ισχύουν οι δύο συνθήκες :
(1) d½ a και d½ b
(2) c½ a, c½
b c½ d.
Θεώρημα 20.4.
Εστω d
μκδ(a, b). Ένα
μέλος c της D είναι
μκδ(a, b) ανν c, d είναι
ισοδύναμα.
Θεώρημα 20.5. (Ο Ευκλείδειος Αλγόριθμος). Εστω a, b, q1, q2, …, qn+1, r1, r2, …, rn μέλη του D με
a = q1b + r1
b = q2r1 + r2
r1 = q3r2 + r3
………………
rn-2 = qnrn-1 + rn
rn-1 = qn+1rn + 0.
Tότε το rn είναι μκδ(a, b).
Ασκήσεις
20.1. Βρείτε τα σύνολα U(Z4) και U(Z5).
20.2. Δείξτε ότι το
είναι
μονάδα του Zn ανν
μκδ(m, n) = 1.
20.3. Βρείτε τα σύνολα U(Z8) και U(Z18).
20.4. Αναγνωρίστε τις ομάδες U(Z5), U(Z8) και U(Z18).
20.5. Mε τον ορισμό αυτού του κεφαλαίου, ποια στοιχεία του Ζ είναι πρώτα;
20.6. Mε τον ορισμό του μκδ αυτού του κεφαλαίου, βρείτε τους μκδ των
(ι) 6, 9 και (ιι) 0, 0.
20.7. Πόσα πρώτα στοιχεία περιέχει ένα σώμα;
20.8. Δείξτε ότι η σχεση ~ που ορίζεται σε ακέραια περιοχή D με a ~ b ανν a½ b και b½ a, είναι σχέση ισοδυναμίας.
20.9. Δείξτε ότι αν p, q είναι ισοδύναμα και το p είναι πρώτο, τότε και το q είναι πρώτο.
20.10. Δείξτε ότι σε
οποιοδήποτε δακτύλιο, a μονάδα,
a.b = a.c
b = c.
20.11. Ενα στοιχειο a
0 δακτυλίου
S λέγεται διαιρέτης
του μηδενός αν
υπάρχει b
0 στο
S με a.b = 0.
Δείξτε ότι καμμιά μονάδα του S δεν είναι διαιρέτης του μηδενός.
20.12. Δείξτε ότι κάθε μη μηδενικό στοιχείο του Ζn που δεν είναι μονάδα είναι διαιρέτης του μηδενός.
Ισχύει αυτό σε κάθε δακτύλιο;