Τοπικός οδηγός του εξυπηρετητή

myria.math.aegean.gr

(Μυρία: Μαθήτρια του Πυθαγόρα)


Εξοπλισμός:

Απομακρυσμένη επιφάνεια εργασίας

Πώς μπορώ να συνδεθώ;

Μπορώ να κλείσω τη σύνδεση αλλά όταν ξανασυνδεθώ η επιφάνεια εργασίας να είναι όπως την άφησα;

Πώς μπορώ να τρέχω ένα γραφικό πρόγραμμα στη Μυρία χωρίς να είμαι συνδεδεμένος και να το βλέπω
από οποιονδήποτε υπολογιστή οποτεδήποτε;

Τι προγράμματα είναι εγκατεστημένα; Υπάρχει Μαθηματικό Λογισμικό; Μπορώ να εγκαταστήσω ένα πρόγραμμα που χρειάζομαι;


TeX/LaTeX

Έχει TeX; Πώς μπορώ να το χρησιμοποιήσω;
Υπάρχει εργαλείο για επεξεργασία αρχείων TeX σε πραγματικό χρόνο;
Περισσότερες ερωτήσεις για TeX.

Επεξεργασία κειμένου

Μπορώ να διαχειριστώ αρχεία του Microsoft Office;

Άλλα είδη αρχείων. (φωτογραφίες, αρχεία zip, video κα)


Υπηρεσίες

Εκτυπώσεις;

Προσωπική σελίδα;

Ασφάλεια αρχείων;

Πρόσβαση στα αρχεία στον εξυπηρετητή Ίκαρο;

Πρόσβαση στα Αρχαία Ελληνικά Κείμενα

Άλλα χρήσιμα εργαλεία
Πώς μπορώ να συνδεθώ;


Για να συνδεθείτε χρειάζετε να έχετε λογαριασμό στη Μυρία. Ο λογαριασμός που έχετε από το HelpDesk για τα Windows δεν αναγνωρίζεται από τη Μυρία. Για λογαριασμό (username και password) απευθυνθείτε στον Νίκο Παπαλουκά. Με αυτά μπορείτε να συνδεθείτε στη Μυρία με secure shell (από Unix/Linux/MacOsX με ssh username@myria.math.aegean.gr και ανάλογα από τα Microsoft Windows με το πρόγραμμα putty).

Από Unix/Linux/MacOsX μπορείτε να τρέξετε και οποιοδήποτε γραφικό πρόγραμμα. Πχ

ssh -Y username@myria.math.aegean.gr

και μετά από επιτυχές login

XAUTHORITY=$HOME/.Xauthority /usr/bin/firefox&


Μπορώ να κλείσω τη σύνδεση αλλά όταν ξανασυνδεθώ η επιφάνεια εργασίας να είναι όπως την άφησα;

Υποθέτουμε ότι είστε συνδεδεμένος στη Μυρία με τον opennx client.

Κρατήστε πατημένο το Alt και πατήστε F4. Από το μενού που προκύπτει επιλέξτε Suspend. Την επόμενη φορά που θα συνδεθείτε θα βρείτε την επιφάνεια εργασίας σας όπως την αφήσατε. Αν χρησιμοποιείται nxclient σε πλήρη οθόνη μπορείτε να επιστέψετε στην οθόνη του προσωπικού υπολογιστή σας κρατώντας πατημένο το Alt και πατώντας F2.


Πώς μπορώ να τρέχω ένα γραφικό πρόγραμμα στη Μυρία χωρίς να είμαι συνδεδεμένος και να το βλέπω
από οποιονδήποτε υπολογιστή οποτεδήποτε;


Λόγω κάποιου σφάλματος στα σχετικά προγράμματα θα πρέπει πρώτα να ρυθμίσετε τον υπολογιστή σας ώστε να κάνει login στη Μυρία χωρίς να ζητάει password. Αυτό γίνεται αν εκτελέσετε τις παρακάτω εντολές:

ssh-keygen
ssh-copy-id -p2017 -i ~/.ssh/id_rsa.pub myria.math.aegean.gr

Ας υποθέσουμε ότι θέλετε να τρέξετε το firefox στη Μυρία, να κλείσετε τη σύνδεση, το firefox να συνεχίσει να τρέχει και όποτε επιθυμείτε να ζητήσετε από τη Μυρία να σας δείξει την τρέχουσα κατάσταση του firefox πλήρως λειτουργική.

1. Ξεκινάμε το πρόγραμμα στη Μυρία (είτε τοπικά είτε συνδεδεμένοι μέσω ssh):
   
    xpra start :100 --start-child=firefox

    To firefox τώρα τρέχει αλλά δεν το βλέπετε.

2. Από οποιονδήποτε υπολογιστή με linux (ή Χ)

    xpra attach --ssh "ssh -pSSH_PORT_NUMBER" ssh:myria.math.aegean.gr:100

    Το firefox θα εμφανιστεί στην οθόνη σας.

3. Αποσύνδεση από το πρόγραμμα:

    xpra detach --ssh "ssh -pSSH_PORT_NUMBER" ssh:myria.math.aegean.gr:100  

       ή αν έχετε παλαιότερη έκδοση του xpra, τότε

        Control-c
  
     εκεί που τρέχει η 2 ή κλείνουμε το τερματικό στο οποίο τρέχει η 2. Προσοχή: Μην κλείσετε το ίδιο το πρόγραμμα από το
    Χ κουμπί του παραθύρου του, γιατί έτσι τερματίζεται το πρόγραμμα αλλά ο server συνεχίζει να θεωρεί ότι αυτό τρέχει.
    Οπότε μια επανασύνδεση με attach θα τρέξει αλλά δεν θα σας δείξει τίποτα.

4. Κλείσιμο προγράμματος:

    xpra stop --ssh "ssh -pSSH_PORT_NUMBER" ssh:myria.math.aegean.gr:100

    ή τοπικά στη Μυρία
   
    xpra stop  :100

5. Έλεγχος τι τρέχει στον server (locally ή μετά από ssh):

    xpra list


Ο αριθμός 100 είναι ένα display στο οποίο τρέχει η εφαρμογή. Κάθε εφαρμογή που ξεκινάτε θέλει άλλο display.
Άρα αν θέλετε να τρέξετε ακόμα μία εφαρμογή θα αλλάξετε το 100 στις παραπάνω εντολές. Το xpra κάνει forward και ήχο και clipboard.


Τι προγράμματα είναι εγκατεστημένα; Υπάρχει Μαθηματικό Λογισμικό; Μπορώ να εγκαταστήσω ένα πρόγραμμα που χρειάζομαι;


Η Μυρία έχει πληθώρα εγκατεστημένων προγραμμάτων για κάθε χρήση. Εργαλεία καθημερινής χρήσης, όπως browsers, mail clients, σουΐτα γραφείου (OpenOffice), instant messaging, μέχρι πλήρη γκάμα εργαλείων ανάπτυξης (γλώσσες προγραμματισμού, βιβλιοθήκες κλπ) και εργαλεία για επιστημονικό υπολογισμό. Αν όμως λείπει κάποιο πρόγραμμα που θέλετε, τότε μπορείτε να το ζητήσετε από τον κ. Ν. Παπαλουκά. Αν το βρούμε και έχουμα άδεια χρήσης τότε θα εγκατασταθεί.

Για τα προγράμματα με γραφικό περιβάλλον μπορείτε να συνδεθείτε με nxclient και να δείτε το μενού της επιφάνειας εργασίας.

Έχει TeX; Πώς μπορώ να το χρησιμοποιήσω;


Στη Μυρία είναι εγκατεστημένο το TeXLive μια από τις πληρέστερες διανομές του TeX. Επιπλέον ειδικά για τα ελληνικά υπάρχουν διάφορες ποιοτικές γραμματοσειρές εγκατεστημένες:
Οι ελληνικές γραμματοσειρές έχουν πλήρη υποστήριξη για τα ελληνικά, ακόμα και για το πολυτονικό σύστημα γραφής.

Για επεξεργασία αρχείων TeX, αν τρέχετε το πλήρες desktop της Μυρίας (μέσω του προγράμματος nxclient) μπορείτε να χρησιμοποιήσετε το kile που θα το βρείτε στο υπομενού «Μαθηματικά» ή κλασικά προγράμματα όπως emacs, vi, gedit, kedit κα. Στην περίπτωση που προτιμάτε τα κλασικά προγράμματα, για την ανάγνωση του dvi αρχείου σας συνιστούμε το xdvi και για την ανάγνωση και εκτύπωση του postscript αρχείου σας το gv.


Υπάρχει εργαλείο για επεξεργασία αρχείων TeX σε πραγματικό χρόνο;


Όχι μόνο υπάρχει αλλά γράφει και Ελληνικά! Λέγεται lyx. Βρείτε το στο μενού «Μαθηματικά» ή ξεκινήστε το από μια γραμμή εντολών με την εντολή

lyx&


Πώς μπορώ να τυπώσω τη δουλειά μου;

Μπορείτε να τυπώσετε σε όλους τους εκτυπωτές του Τμήματος. Τα ονόματά τους έχουν ως εξής:

Εκτυπωτές πρώτου ορόφου του Ηγεμονείου:
*Για τους χρήστες των Microsoft Windows, o έγχρωμος εκτυπωτής lpcolor είναι προσβάσιμος μόνο μέσω της Μυρίας. Για να τον εγκαταστήσετε στο μηχάνημά σας ακολουθήστε τις οδηγίες που βρίσκονται εδώ.

Εκτυπωτές δεύτερου ορόφου του Ηγεμονείου: Εκτυπωτές κτηρίου Μόραλη:
Η εντολή

lpq -Pεκτυπωτής

(πχ lpq -Plp1) μας δείχνει τις εργασίες που έχουν σταλεί για εκτύπωση, είναι στην ουρά του εκτυπωτή και περιμένουν να τυπωθούν με τη σειρά τους. Μπορείτε να αφαιρέσετε όλες τις δικές σας εκτυπώσεις από την ουρά του εκτυπωτή με την εντολή lprm. Για παράδειγμα η

lprm -Plp1 -a

θα αφαιρέσει όλες τις εκτυπώσεις σας από την ουρά του εκτυπωτή lp1 (αλλά όχι του lp1-1 παρόλο που είναι το ίδιο μηχάνημα!). Δουλειές που έχουν στείλει άλλοι χρήστες μπορούν να διαγραφούν μόνο από τους ίδιους ή τον κο Παπαλουκά.


Μπορώ να έχω προσωπική σελίδα;

Φτιάξε στο home σας (/home/user) έναν κατάλογο με όνομα public_html και δώστε τα κατάλληλα δικαιώματα τόσο σε αυτόν όσο και στο home σας. Πχ με ένα τερματικό:

cd
mkdir public_html
chmod ugo+rx public_html
chmod ugo+x /home/user

όπου στη θέση του user θα βάλετε το login του λογαριασμού σας.

Φτιάξτε (πχ με το πρόγραμμα nvu) μια σελίδα, ονομάστε την index.html και σώστε τη μέσα τον κατάλογο public_html.
Αυτή θα είναι διαθέσιμη στο Internet στη διεύθυνση

http://myria.math.aegean.gr/~user

Αν θέλετε, μπορείτε να φτιάξετε τη διεύθυνση της σελίδας σας όπως δίνεται στις σελίδες του Τμήματος να δείχνει στην παραπάνω διεύθυνση.

Σημείωση 1:

Αν θέλετε να μπορείτε να μεταφέρετε εύκολα σε άλλη τοποθεσία αρχεία ή να δώσετε την δυνατότητα σε κάποιον άλλον να πάρει ένα αρχείο από εσάς υπάρχει ο εξής μηχανισμός:

Φτιάξτε ένα κατάλογο με όνομα tmp μέσα στο public_html. Μέσα στον κατάλογο tmp φτιάξτε έναν οποιοδήποτε κατάλογο που θα φιλοξενήσει τα αρχεία σας (πχ myfiles). Πχ:

cd
mkdir public_html/tmp
mkdir public_html/tmp/myfiles
chmod ugo+rx public_html/tmp
chmod ugo+rx public_html/tmp/myfiles

Τα αρχεία σας θα εμφανιστούν στη διεύθυνση

http://myria.math.aegean.gr/~user/tmp/myfiles/

Αν δεν εμφανίζονται ίσως έχουν λάθος δικαιώματα τα αρχεία. Αυτό διορθώνεται εύκολα με την εντολή

chmod ugo+r ~/public_html/tmp/myfiles/*

Για την ασφάλεια των αρχείων σας το περιεχόμενο του καταλόγου tmp δεν εμφανίζεται. Δηλαδή αν κάποιος επιχειρήσει να δει τη διεύθυνση

http://myria.math.aegean.gr/~user/tmp/

θα πάρει απάντηση «You don't have permission to access /~user/tmp/ on this server.»

Βέβαια κάποιος μπορεί να μαντέψει το myfiles. Αν υπάρχει θέμα ασφάλειας δώστε τυχαίο όνομα (η εντολή mkpasswd θα σας δώσει τυχαίες συμβολοσειρές (μόνο προσέξτε να αφαιρέσετε τον ειδικό χαρακτήρα))
ώστε να μην μπορεί κανείς να μαντέψει το όνομα του καταλόγου που περιέχει αρχεία. Πχ:

[user@myria ~]$ cd ~/public_html/tmp/
[user@myria public_html]$ mkpasswd
j2Ae)B8zs
[atsol@myria public_html]$ mkdir j2AeB8zs
[atsol@myria public_html]$ chmod ugo+rx j2AeB8zs

(προσέξτε ότι αφαιρέσαμε τον χαρακτήρα «)» από τη συμβολοσειρά που έδωσε η mkpasswd.)



Μπορώ να ασφαλίσω τα αρχεία μου;

Σε κάθε σύστημα, οι διαχειριστές έχουν πρόσβαση σε όλα τα αρχεία του συστήματος. Αυτό είναι αληθές τόσο στη Μυρία όσο και σε οποιονδήποτε άλλον εξυπηρετητή (πχ mailserver). Επίσης αν ένας εξυπηρετητής χτυπηθεί από «hackers» και πάλι τα αρχεία μπορεί να είναι σε κίνδυνο. Ακριβώς το ίδιο θα συμβεί αν η πολιτεία (δικαιοσύνη, αστυνομία κλπ) ζητήσει από τους διαχειριστές ενός συστήματος πρόσβαση στα αρχεία του δίσκου (θα της δοθούν). Θα πρέπει όμως να υπογραμισθεί ότι τα αρχεία στη Μυρία δεν είναι προσβάσιμα από τους άλλους χρήστες. Είναι προσβάσιμα μόνο από τον ιδιοκτήτη του αρχείου.

Ο απλούστερος τρόπος κρυπτογράφησης που δεν θέλει καμιά ιδιαίτερη εγκατάσταση και δουλεύει σε κάθε σύστημα Linux είναι ο εξής: στη γραμμή εντολών

gpg -c file

όπου file το αρχείο που θέλουμε να κρυπτογραφήσουμε. Αυτό θα παράγει το κρυπτογραφημένο αρχείο file.gpg, αφού μας ζητήσει κωδικό για την κρυπτογράφηση. Η αποκρυπτογράφηση γίνεται με

gpg -d file.gpg >> file

Αν όμως ξεχάσατε τον κωδικό που δώσατε κατά την κρυπτογράφηση δεν υπάρχει κανένας τρόπος να ανακτήσετε το αρχείο σας.

 

Υπάρχει και ένας απλός τρόπος που μπορεί να προστατέψει το απόρρητο των αρχείων σας με ισχυρότατη κρυπτογραφία μηδενίζοντας τους παραπάνω κινδύνους που βασίζεται στην έννοια του χρηματοκιβωτίου.

Σε ένα τερματικό εκτελείτε τις εντολές με τη σειρά:

cd
mkdir .crypt
mkdir crypt
encfs ~/.crypt ~/crypt

Στην ερώτηση που θα σας γίνει πατήστε p και στη συνέχεια δώστε ένα καλό κωδικό. Προσέξτε ότι αν ξεχάσετε τον κωδικό, δεν υπάρχει κανένας τρόπος να έχετε ξανά πρόσβαση στα ασφαλισμένα σας αρχεία.

Τέλος εκτελέστε

fusermount -u ~/crypt

Εδώ ολοκληρώνεται η εγκατάσταση του μηχανισμού. Θα περιγράψουμε τώρα τη χρήση του.

Φανταστείτε τον κατάλογο crypt ως το προσωπικό σας χρηματοκιβώτιο. Αν θέλετε να το ανοίξετε εκτελείτε

encfs ~/.crypt ~/crypt

Βάζετε μέσα αρχεία τοποθετώντας τα στον κατάλογο crypt.
Όσο δεν έχει εκτελεστεί η

fusermount -u ~/crypt

το χρηματοκιβώτιο είναι ανοιχτό!!! Μόλις την εκτελέσετε αυτό κλείνει. Αν θέλετε να το ξαναανοίξετε θα πρέπει να εκτελέσετε την encfs ~/.crypt ~/crypt


Μπορώ να έχω πρόσβαση στα αρχεία μου στον εξυπηρετητή Ίκαρο;

Ανοίξτε τον περιηγητή αρχείων κάνοντας κλικ στο εικονίδιο «Ο αρχικός κατάλογος...» που βρίσκεται στην επιφάνεια εργασίας σας. Δύο γραμμές κάτω από τα μενού του παραθύρου που θα ανοίξει, υπάρχει ένα εικονίδιο που δείχνει ένα τετράδιο με ένα μολύβι (αν δεν υπάρχει αυτή η επιλογή, πηγαίνετε στο μενού Επεξεργασία->Προτιμίσεις, στην καρτέλα Συμπεριφορά, και επιλέξτε «Άνοιγμα πάντα εντός παραθύρου περιηγητή». Κλείστε και ξαναανοίξτε το πρόγραμμα). Πατήστε το ώστε δίπλα του να εμφανιστεί η τοποθεσία του δίσκου που κοιτάτε.
Θα λέει /home/user, όπου user το όνομα του λογαριασμού σας. Σβήστε το και γράψτε σε αυτό το πεδίο

smb://195.251.161.1/home/Lecturers/USER

όπου στη θέση USER θα γράψετε το όνομα του λογαριασμού που έχετε για τo Πανεπιστημιακό δίκτυο των Windows.
Πατήστε Enter και σε λίγο θα σας ζητήσει το password. Δώστε το password των Windows (αυτό που έχετε για το email του πανεπιστημίου).

Για να μην κάνετε αυτή τη διαδικασία κάθε φορά, αφού ανοίξουν τα αρχεία στον Ίκαρο, πατήστε το εικονίδιο «Πάνω» που βρίσκεται στη γραμμή κάτω από τα μενού. Βρείτε στη λίστα τον φάκελό σας με όνομα «USER».

Πάρτε τον φάκελό σας και σύρετέ τον στα αριστερά του παραθύρου, στην στήλη «Τοποθεσίες». Αν η στήλη αυτή στα αριστερά δεν υπάρχει, πατήστε πρώτα F9 ή ενεργοποιήστε τη από το μενού «Προβολή->Πλευρική στήλη.»

Αυτό θα δημιουργήσει ένα δεσμό προς τον χώρο σας στον Ίκαρο. Αν δεν σας αρέσει το όνομα του δεσμού μπορείτε να το αλλάξετε με δεξί κλικ πάνω του, και επιλέγοντας «Μετονομασία».


Βρίσκομαι εκτός Πανεπιστημίου Αιγαίου. Πώς μπορώ να στέλνω email και να έχω πρόσβαση σε περιοδικά;

Χρειάζετε να συνδεθείτε στην υπηρεσία VPN του Πανεπιστημίου. Οδηγίες θα βρείτε εδώ.



Μπορώ να διαχειριστώ αρχεία του Microsoft Office;


Στη Μυρία υπάρχει εγκατεστημένο το LibreOffice με το οποίο μπορείτε να ανοίξετε, να επεξεργαστείτε και να σώσετε αρχεία του Microsoft Office όπως Word, Excel, Powerpoint κλπ.

Με το OpenOffice μπορείτε να μετατρέψετε τα αρχεία σας και σε PDF ! Αυτό μπορείτε να το κάνετε  από το μενού File->Export PDF.



Α. Τσολομύτης
Τελευταία ενημέρωση 24 Φεβ 2020.