next up previous
Next: Άσκηση Up: No Title Previous: Λύση

Επίπεδο και ευθεία στο χώρο

Η παραμετρική εξίσωση ενός επιπέδου παράλληλου προς δύο μη-συγγραμμικά διανύσματα $ \vec{a}_{1}^{}$$ \vec{a}_{2}^{}$ που περνάει από ένα σημείο P1 με διάνυσμα θέσης $ \vec{r}_{1}^{}$ είναι

$\displaystyle \vec{r}\,$ = $\displaystyle \vec{r}_{1}^{}$ + $\displaystyle \lambda$$\displaystyle \vec{a}_{1}^{}$ + $\displaystyle \mu$$\displaystyle \vec{a}_{2}^{}$,                $\displaystyle \lambda$$\displaystyle \mu$ $\displaystyle \in$ $\displaystyle \mathbb {R}$.     (26)

Το επίπεδο που περνάει από το P1 και είναι κάθετο στο διάνυσμα $ \vec{n}\,$ δίνεται από την εξίσωση
($\displaystyle \vec{r}\,$ - $\displaystyle \vec{r}_{1}^{}$) . $\displaystyle \vec{n}\,$ = 0.     (27)

Σε συντεταγμένες η εξίσωση του επιπέδου είναι
Ax + By + Cz + D = 0,        με        (A, B, C) $\displaystyle \neq$ (0, 0, 0).     (28)

Προφανώς το διάνυσμα $ \vec{n}\,$ = (A, B, C) είναι κάθετο στο έν λόγω επίπεδο.

Δύο μη-παράλληλα επίπεδα ορίζουν μια ευθεία στο χώρο. H ευθεία που περνάει από το σημείο P1 και είναι παράλληλη στo διάνυσμα $ \vec{a}\,$ = ($ \alpha$,$ \beta$,$ \gamma$) είναι

$\displaystyle {\frac{x-x_1}{\alpha}}$ = $\displaystyle {\frac{y-y_1}{\beta}}$ = $\displaystyle {\frac{z-z_1}{\gamma}}$.     (29)

Δύο επίπεδα Aix + Biy + Ciz + Di = 0, i = 1, 2 είναι παράλληλα, αν
$\displaystyle {\frac{A_1}{A_2}}$ = $\displaystyle {\frac{B_1}{B_2}}$ = $\displaystyle {\frac{C_1}{C_2}}$     (30)

ενώ συμπίπτουν, αν
$\displaystyle {\frac{A_1}{A_2}}$ = $\displaystyle {\frac{B_1}{B_2}}$ = $\displaystyle {\frac{C_1}{C_2}}$ = $\displaystyle {\frac{D_1}{D_2}}$.     (31)

Για την σχετική θέση τριών επιπέδων Aix + Biy + Ciz + Di = 0, i = 1, 2, 3 σημαντικό ρόλο παίζουν οι τάξεις r(A), r(B) των πινάκων
A = $\displaystyle \left(\vphantom{\begin{array}{ccc} A_1 & B_1 & C_1\\ A_2 & B_2 & C_2 \\
A_3 & B_3 & C_3 \end{array}}\right.$$\displaystyle \begin{array}{ccc} A_1 & B_1 & C_1\\ A_2 & B_2 & C_2 \\
A_3 & B_3 & C_3 \end{array}$ $\displaystyle \left.\vphantom{\begin{array}{ccc} A_1 & B_1 & C_1\\ A_2 & B_2 & C_2 \\
A_3 & B_3 & C_3 \end{array}}\right)$,        B = $\displaystyle \left(\vphantom{\begin{array}{cccc}
A_1&B_1&C_1&D_1\\ A_2&B_2&C_2&D_2\\ A_3&B_3&C_3&D_3\end{array}}\right.$$\displaystyle \begin{array}{cccc}
A_1&B_1&C_1&D_1\\ A_2&B_2&C_2&D_2\\ A_3&B_3&C_3&D_3\end{array}$ $\displaystyle \left.\vphantom{\begin{array}{cccc}
A_1&B_1&C_1&D_1\\ A_2&B_2&C_2&D_2\\ A_3&B_3&C_3&D_3\end{array}}\right)$.     (32)

Έχουμε τις εξής περιπτώσεις:
(α) r(A) = r(B) = 1, τα τρία επίπεδα συμπίπτουν,
(β) r(A) = 1, r(B) = 2, τα τρία επίπεδα είναι παράλληλα,
(γ) r(A) = r(B) = 2, τα τρία επίπεδα διέρχονται από την ίδια ευθεία,
(δ) r(A) = 2, r(B) = 3, τα τρία επίπεδα είναι παράλληλα προς μία ευθεία, αλλά δεν είναι παράλληλα μεταξύ τους, ούτε διέρχονται από την ίδια ευθεία,
(ε) r(A) = r(B) = 3, τα επίπεδα έχουν κοινό ένα μόνο σημείο.

Δύο επίπεδα Aix + Biy + Ciz + Di = 0, i = 1, 2 ορίζουν μιά αξονική δέσμη επιπέδων που δίνεται από την εξίσωση

$\displaystyle \lambda_{1}^{}$(A1x + B1y + C1z + D1) + $\displaystyle \lambda_{2}^{}$(A2x + B2y + C2z + D2) = 0.     (33)

Τρία επίπεδα Aix + Biy + Ciz + Di = 0, i = 1, 2, 3 που περνούν από ένα σημείο ορίζουν μιά κεντρική δέσμη επιπέδων με εξίσωση
$\displaystyle \lambda_{1}^{}$(A1x + B1y + C1z + D1) + $\displaystyle \lambda_{2}^{}$(A2x + B2y + C2z + D2)      
+ $\displaystyle \lambda_{3}^{}$(A3x + B3y + C3z + D3) = 0. (34)

Η απόσταση ενός σημείου P0(x0, y0, z0) από ένα επίπεδο Ax + By + Cz + D = 0 δίνεται από την εξίσωση

d = $\displaystyle {\frac{A x_0+B y_0 +C z_0 +D}{\sqrt{A^2+B^2+C^2}}}$.     (35)

Η απόσταση ενός σημείου P0($ \vec{r}_{0}^{}$) από την ευθεία που περνάει από το σημείο P1($ \vec{r}_{1}^{}$) και είναι παράλληλη στο διάνυσμα $ \vec{a}\,$ είναι
d = $\displaystyle {\frac{\vert( \vec{r}_0 - \vec{r}_1)\times \vec{a}\vert}{\vert \vec{a}\vert}}$.     (36)

Δύο ευθείες $ \vec{r}\,$ = $ \vec{r}_{i}^{}$ + t$ \vec{a}_{i}^{}$, i = 1, 2 είναι ασύμβατες αν και μόνο αν ($ \vec{r}_{2}^{}$ - $ \vec{r}_{1}^{}$,$ \vec{a}_{1}^{}$,$ \vec{a}_{2}^{}$) $ \neq$ 0. Η ελάχιστη απόσταση δύο ασύμβατων ευθειών είναι
d = $\displaystyle {\frac{\vert(\vec{r}_2- \vec{r}_1, \vec{a}_1,\vec{a}_2)\vert}{\vert \vec{a}_1
\times \vec{a}_2\vert}}$.     (37)




next up previous
Next: Άσκηση Up: No Title Previous: Λύση
Aristophanes Dimakis
1999-10-05