16. Ομάδες πηλίκα
Θεώρημα 16.1
. Εστω Η κανονική υποομάδα ομάδας G.(1) Στο συνολο G / H = {aH : a G} ορίζεται μια πραξη . μέσω της (aH).(bH) = (a.b)H.
(2) Το < G / H > είναι ομάδα με ταυτοτικό στοιχείο το eH = Η. (Λέγεται η ομάδα-πηλίκο G modulo K).
(3) H φυσική απεικόνιση π : G ® G / H που στέλνει το a στο aH είναι επιμορφισμός με Kerπ = Η.
(4) Αν η G είναι αβελιανή, τότε και η G / H είναι αβελιανή.
(5) Αν η G είναι κυκλική, τότε και η G / H είναι κυκλική.
(6) Αν η G είναι πεπερασμένη, τότε = .
Σημείωση
. Σε περίπτωση που η πράξη της G συμβολίζεται με +, το ίδιο σύμβολο χρησιμοποιείται και για την πράξη του πηλίκου. Ο ορισμός τώρα παίρνει την μορφή (a+H)+(b+H) = (a+b)+H.
Θεώρημα 16.2
(Θεμελιώδες θεώρημα ομομορφισμού). Εστω φ : G ® Κ ομομορφισμός και Η = Kerφ. Τότε(1) το σύνολο
Imφ = { φ(a) : a G } είναι υποομάδα της Κ. (Λέγεται η ευθεία εικόνα της φ).(2) η φόρμουλα ψ(aH) = φ(a) ορίζει ισομορφισμό ψ : G / H ® Imφ.
. Αν φ : G ® Κ είναι επιμορφισμός, τότε Κ ~ G / Kerφ.
Ασκήσεις
16.1. Κάνετε τον πίνακα πολλαπλασιασμού της Z / 4Z.
16.2. Αναγνωρίστε την ομάδα Sn / An, n ³ 2.
16.3. Αναγνωρίστε την ομάδα Z4 Z2 / <(2, 0)>.
16.4. Αναγνωρίστε την ομάδα Z4 Z2 / <(2, 1)>.
16.5. Εστω G = <a> κυκλική ομάδα τάξεως m ¥ . Δείξτε ότι η φ : Z ® G που στέλνει το n στο an για κάθε ακέραιο n, είναι επιμορφισμός. Ποιος είναι ο πυρήνας του; Δείξτε ότι G ~ Z / mZ.
16.6. Βρείτε ακόμη μια απόδειξη ότι δύο κυκλικές ομάδες της ιδίας τάξεως είναι ισομορφικές.
16.7. Αναγνωρίστε την ομάδα Zm Zn / <(1, 0)>.
16.8. Αναγνωρίστε την ομάδα Zm Zn / <(0, 1)>.
16.9. Αναγνωρίστε την ομάδα Z Z / <(1, 1)>.
16.10. Δείξτε ότι το σύνολο G {e} είναι κανονική υποομάδα της G H και αναγνωρίστε την ομάδα G H / G {e}.
16.11. Eστω G ομάδα με a2 = e για κάθε μέλος a της G. Δείξτε ότι
(1) η G είναι αβελιανή.
(2) αν ³ 4, τότε η G περιέχει την ομάδα του Klein V.
16.12. Eστω G μη κυκλική ομάδα τάξεως 6.
(1) Δείξτε ότι η G περιέχει στοιχείο α τάξεως 3.
(2) Εστω β G - <α>. Δείξτε ότι β2 = e, βαβ = α2 και G ={e, α, α2, β, αβ, α2β }.
(3) Κάνετε τον πίνακα πολλαπλασιασμού της G.
16.13. Δείξτε ότι υπάρχουν μόνο δύο ομάδες τάξεως 6.
16.14. Δείξτε ότι μια ομάδα G της οποίας η τάξη είναι άρτιος αριθμός περιέχει στοιχείο τάξεως 2.
16.15. Εστω φ : G ® Η ομομορφισμός, Α υποομάδα της G και Β υποομάδα της H. Δείξτε ότι
(1) η ευθεία εικόνα φ(Α) = {φ(x) : x A}είναι υποομάδα της Η
και
(2) η αντίστροφη εικόνα φ-1(Β) = {x G : φ(x) Β} είναι υποομάδα της G.
16.16. (Fermat). Δείξτε ότι όταν ο p είναι πρώτος, ap = a για όλα τα στοιχεία a του Ζp. Ισχύει αυτό στο Ζ4;
16.17. Δείξτε ότι στο Ζp, όταν ο p είναι πρώτος, a2 = 1 a =1 ή a = -1. Ισχύει αυτό στο Ζ24;
16.18. (Wilson). Δείξτε ότι στο Ζp, όταν ο p είναι πρώτος, (p – 1)! = -1. Ισχύει αυτό στο Ζ4;
Επιστροφή στα περιεχόμενα